Passend bij het autisme spectrum ontwikkelen onze kinderen zich niet volgens een bepaald ontwikkelingsmodel. Het verloop van de ontwikkeling kan versneld, vertraagd of a-typisch verlopen. Maar ook een ‘normale’ ontwikkeling past bij het profiel. Het is een mix en de verschillen tussen de ene of de andere ontwikkelingstaak kunnen enorm verschillen. Daarom de uitspraak: een PDA’er kun je het beste omschrijven als een volwassene in een kinderlichaam met het gedrag van een klein kind. Zo ook Clara als dreumes.
Wat mij ook erg opgevallen is dat waar bij autisme er bepaalde rituelen, structuur en voorkeuren redelijk vast lijken te liggen, deze bij autonome kinderen erg verschilden en zich in fases kunnen afspelen. Wat vandaag per se zo moet en niet anders, kan een paar weken, dagen of uren later compleet anders zijn. Dat maakte het niet minder belangrijk dat op de tijd dat iets per se zo moet, het ook echt zo moet en niet anders. Zo ook met voorkeur voor eten, boeken en speelgoed bijvoorbeeld.
Clara
Zo had Clara bijvoorbeeld toen ze net 1 jaar was een vast slaapritueel. Ze liep samen met haar moeder naar boven, dat kon ze al zelfstandig en poetste haar tanden, de pyjama had ze al aan. Dan bliezen ze samen tegen het mobiel wat boven haar bedje hing, dan moest haar moeder de knuffels van de plank pakken en weer terugzetten. Werd het schilderijtje van oma gegroet en legde haar moeder haar in bed en zong een liedje voor haar. Terwijl zij zong, riep Clara ‘peen’ en als ze haar speen had, ‘nijna’ en zette haar moeder haar muziek Nijntje aan en dan wenste zij iedereen welterusten. Dit heeft ze een tijdje zo nodig gehad en toen was het ook ineens voorbij.
Stofzuiger
Motorisch en verbaal was Clara heel erg snel. Met 5 maanden joepte ze de chocoladetruffels al van de salontafel! Trok zich op tot staan en smikkelde zichtbaar genietend van haar vondst. Met 1 jaar was al duidelijk dat ze een pittige dame was met een gouden hartje en een kort lontje… Boeken met dieren en foto’s van vakantie vindt ze erg leuk om steeds door te bladeren en honderduit over te babbelen. Alles wat in haar opkomt moet gezegd worden en aangezien haar koppie sneller werkte als haar woordenschat toeliet, riep dat vaak frustratie bij haar op. O wat kon zij boos worden! Knuffels en poppen konden haar niet zo boeien, Duplo was wel leuk, maar niet om mee te bouwen en houten inlegpuzzels deed ze op haar sloffen.
Het liefste was ze altijd bij haar moeder in de buurt en keek wat zij aan het doen was, wilde het liefste meehelpen. Zo ook met stofzuigen, ze was toen 1,5 jaar: “schrok, druk, zuig, drukke nee”. Ze schrok in eerste instantie toen ze de stofzuiger per ongeluk aanzette, maar babbelde er snel weer vrolijk op los, wel erg onder indruk nog van wat er was gebeurd.
Taalschat
Woorden als ‘krokodil’, ‘thermometer’ en ‘sprookjesboom’ rolde zonder problemen foutloos over haar lippen, nog geen 2 jaar oud! Ook meerdere woorden waren geen probleem “ziekie efteling Carnaval Clara dansen” nadat ze er een paar daagjes uit waren geweest naar de Efteling. Daar wilde ze dus ook in alles wat bewoog en hard ging, zelfs de schommelboot! Zij zocht en zoekt deze heftige prikkels op en geniet er zichtbaar van, terwijl tegelijk andere ‘normalere’ en dagelijkse prikkels haar echt teveel zijn. Als iets niet helemaal ging zoals zij het wilde dan kon ze echt heel erg driftig en boos worden, tot schoppen, slaan en spugen toe. Al met 1,5 jaar..
Ook verbanden kon ze al snel leggen: “blote pootjes weer koorts” of “mama ziek word ambulance”, “poepie daan, even checke, schone broek geven”, “nog niet bent klaar, nog yoghurt eten”, “Mary Poppins, Clara dak dansen, Clara niet dak, vallen dak, handen lopen, zo plafond” nadat ze Mary Poppins die week had gezien en “deze vast aan mama” en ze wees naar haar navel. Ze was hier nog net geen 2 jaar oud. Ook het concept van oma kunnen spreken terwijl je haar niet zag, snapte ze al feilloos: “oma Anika belle, oma Anika telle dadeltje eten”
Bedtijd
Rond deze tijd begon ze meer met haar pop en de Duplo te spelen. Het zwembad vond ze helemaal geweldig, ze was totaal niet bang van water en roetsjte zo de glijbaan af! Ze werd wel moeilijker met eten vanaf een jaar of 2. Ook hadden haar ouders snel een ander bed voor haar, of liever gezegd met haar, gekocht, want ze klauterde gewoon uit haar babybed en liep zo de trap af.. een hekje had namelijk geen zin bij haar want daar klauterde ze ook gewoon overheen.. Het zelfstandig in haar eigen bed slapen was wel echt een dingetje. Als baby al kon ze ‘s avonds moeilijk in slaap komen. Dat is iets wat ik ook veel teruglees in berichten van andere ouders, onze kids zijn echt nachtbrakers…
Wowster
Clara wilde rond deze tijd, ze was 2 jaar, graag haar ontbijt op de door haar gewenste stoel en wilde de Bumbo die haar ouders voor haar hadden daarop zetten. Haar moeder hoort een gefrustreerde gil en gestampvoet “helpen, ik kan niet alles tegelijk”. Clara vertelde echt de hele dag door over alles wat ze gezien had, voelde, dacht op dat moment, herinnerde van vakanties of een dagje uit, steeds opnieuw werden de verhalen met evenveel enthousiasme verteld.
En uiteraard de verwachting dat haar moeder alles hoorde en reageerde op wat ze allemaal vertelde. Of haar moeder nu op de wc zat, aan de telefoon was, met haar hoofd onder de afzuigkap stond of haar broertje voedde…. Een leuk voorbeeld van rollenspel is toch wel de ‘wowster’. Clara kon ineens uit het niets heel hard roepen “de wowster, de wowster komt eraan” en dan veranderde ze in een wervelwind en begon ze te rennen, gillen en met alles te gooien.
Straffen en belonen
Het is geen kwade opzet, maar het lijkt wel expres ingezet te worden, de fysieke agressie, het pijn doen van haar gezinsleden. En op zo’n manier dat je het gewoonweg niet meer negeren kan. Consequent zijn, de ‘naughty step’ van de super nanny, duidelijk grenzen aangeven, kort en krachtig ‘nee, dat mag niet’, alle mogelijke opvoedtechnieken en versterker plannen, smiley’s en beloningen zijn ingezet. Nou, dat maakte dus echt geen indruk en hielp helemaal niet! Straffen en ook belonen heeft dus echt geen enkele zin. Verschillende belonings- en versterkingsmethodes hebben wel eens 1-2 weken succes gehad, maar dan was de nieuwigheid ervanaf en was het klaar.
Bij Clara ben je 24/7 dus constant super creatief van alles aan het bedenken om haar maar te helpen en te leren om zich aan regels te houden, zich te beheersen en gewenst gedrag te vertonen. Maar hoe meer er gedaan werd, hoe bedrevener zij werd in het vermijden en omzeilen, manipuleren, tegenwerken etc. Terwijl haar ouders ook observeerden dat ze wel wilde luisteren. Het lukte haar gewoon niet.
Het stoute draakje
Ze zei dat ze een stout draakje in zich had en ook als ze die in de prullenbak gooide dat hij gewoon weer terugkwam en haar stoute dingen liet doen. Het was dus niet haar schuld… Typisch voor het autonome kind. De wil om het goede te doen, maar het ontbreken van een stukje zelfinzicht en het eigen aandeel in een situatie te kunnen zien. “Ik ben niet betoeterd, ik ben gewoon lief” Alhoewel ze soms ook gewoon eerlijk zei dat ze geen zin had om lief te zijn en stout wilde zijn.. en natuurlijk hoort dat erbij op deze leeftijd, het was echter wel echt extreem en 70-80% van de tijd zo.
‘Mama’ Clara
Met ruim 2 jaar herhaalde ze nog steeds herinneringen van de vakantie van een jaar terug. Het was verbazingwekkend hoe gedetailleerd zij nog wist waar ze was geweest en wat ze had gedaan en hoe het er daar uitzag. Wat ze gegeten hadden, waar ze op geklommen had, met welke kindjes ze had gespeeld. En in grammaticaal correcte zinnen van soms wel 10 woorden of meer! Ze herhaalde ook graag wat haar moeder zei en deed, maar dan zoals het haar paste. Met andere woorden, zij begon met 2 jaar al de controle over te nemen en te bepalen wat wel en niet gezegd kon worden, wanneer iets moest gebeuren en wees ook haar broertje van 1 terecht….”laatste kans Jonas” of als haar moeder haar iets vroeg tijdens het eten “Clara wil even rustig eten”.
Het punt ‘sociale strategieën inzetten om te vermijden’ kunnen sommige kinderen al heel vroeg! Dramatisch zwaaiend met de armen in de lucht bijna schreeuwend “alsjeblieft niet vertellen alweer, ik ben veel te moe, Clara gaat even hier liggen” toen ze werd aangesproken op het gooien met blokjes….
Lees hier verder over de Olivia als peuter.